စာေပႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈအား ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ ျမွင့္တင္ေပးေသာ စာအုပ္မ်ားအား ဖန္းတီးထုတ္ေ၀ျခင္း
စက္တင္ဘာ ၆၊ ၂၀၁၇
စာေရးသူ – Kyle Barker
ျမန္မာႏုိင္ငံနယ္စပ္ႏွင့္ ထိစပ္ေနေသာ ထိုင္းႏုိင္ငံေျမာက္ပုိင္းရွိ ျမင့္မားေသာ ေတာင္တန္းေဒသ၏ ဘီးရာမ်ားထင္ေနျပီး ဖုန္ထေနေသာ လမ္းတေလ်ာက္ ထူထူထပ္ထပ္ ေတာအုပ္ထဲမွ ရွင္းလင္းျပီး ေတာေတာင္ႏွင့္ ခ်ိဳင့္၀ွမ္းမ်ားျဖင့္ ၀ိုင္းရံထားေသာ ေနရာေလးသည္ မွင္သက္ရႈေမာဖြယ္ရာ ျမင္ကြင္းတစ္ခုျဖစ္ေနပါသည္။ ေကာ္ေဇာမ်ားခင္းထားသေယာင္ ထူထူထဲထဲသစ္ပင္မ်ားအၾကား ပုန္းရႈိးကြယ္ရႈိးျဖင့္ “ခြန္းထစ္” ဟုေခၚေသာ ေ၀းလံေသာ ေက်းလက္ရြာေလး တည္ရွိပါသည္။ ေဒသတြင္း လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားေပးၾကိဳးလိုင္းႏွင့္ ဖုန္းဆက္သြယ္မႈလုိင္းမ်ား ေရာက္ရွိေစရန္ ေဆာက္လုပ္ခ်ဲ ့ထြင္မႈမ်ားေၾကာင့္ တခ်ိန္က တသီးတျခား ရပ္တည္ခဲ့ေသာ ထုိ စေကာကရင္ရြာေလးအတြက္ အခြင့္အလမ္းအသစ္မ်ားအား ေဆာင္ၾကဥ္းလာသလုိ လူ ့မႈအသုိင္းအ၀ိုင္းဆိုင္ရာ ဖိအားမ်ားကိုလည္း ျဖစ္ေပၚေစပါသည္။
ထုိင္းႏုိင္ငံေျမာက္ပုိင္းရွိ ေက်းလက္ စေကာကရင္ရြာ။ စေကာကရင္သည္ ထုိင္းႏုိင္ငံ၏ အၾကီးဆုံး လူနည္းစု တုိင္းရင္းသား၏ အစိတ္အပိုင္းျဖစ္ျပီး ထုိင္းလူမႈအဖဲြ ့အစည္း၏ စီးပြားေရး၊ ႏုိင္ငံေရး ႏွင့္ လူမႈေရးဆိုင္ရာ စံႏႈန္းမ်ားႏွင့္ ေပါင္းစပ္ေနထုိင္ရန္ ဖိအားေပးခံရမွဳမ်ားျဖင့္ ၾကံဳေတြ ့ေနရခ်ိန္တြင္ ၎၏ ကုိင္ပုိင္ ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္လကၡဏာအား ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ႏုိင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ားအား ဆက္လက္ ျမဲျမံစြာ ဆုပ္ကိုင္ထားဆဲျဖစ္ပါသည္။ ဓာတ္ပုံ – Nipaporn Arthit, Foundation for Applied Linguists
စေကာကရင္သည္ ထုိင္းႏုိင္ငံ၏ အၾကီးဆုံး လူနည္းစု တုိင္းရင္းသား၏ အစိတ္အပိုင္းျဖစ္ေသာ္ျငားလည္း ထုိင္းလူမႈအဖဲြ ့အစည္း၏ စီးပြားေရး၊ ႏုိင္ငံေရး ႏွင့္ လူမႈေရးဆိုင္ရာ စံႏႈန္းမ်ားႏွင့္ ေပါင္းစပ္ေနထုိင္ရန္ ဖိအားမ်ားႏွင့္ ၾကံဳေတြ ့ေနရခ်ိန္တြင္ ၎၏ ကုိင္ပုိင္ ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္လကၡဏာအား ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ႏုိင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ားအား ဆက္လက္ ျမဲျမံစြာ ဆုပ္ကိုင္ထားဆဲျဖစ္ပါသည္။ ၎တုိ ့၏ ၾကြယ္၀ျပီး တမူထူးျခားေသာ အေမြအႏွစ္လကၡဏာမ်ားျဖစ္ေသာ ၎တုိ ့၏ ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္အား ဆက္သြယ္ေျပာဆုိရန္ ေတးသီခ်င္း၊ ရုိးရာပံုျပင္၊ ဒ႑ာရီ ႏွင့္ ကဗ်ာမ်ားျဖင့္ ေပါင္းစပ္ထားေသာ အတူတကြ သီဆုိ၊ ေျပာဆုိရေသာ ခုိင္မာမႈရွိေသာ ႏုတ္ျဖင့္ လက္ဆင့္ကမ္းမႈဓေလ့သည္ အနာဂတ္မ်ိဳးဆက္သစ္မ်ားအေနျဖင့္ ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းႏုိင္စြမ္းမရွိခဲ့ပါမူ ေပ်ာက္ကြယ္သြားမည့္အေျခအေနတြင္ တည္ရွိေနပါသည္။
ထုိစိန္ေခၚမႈအား ေျဖရွင္းမည့္နည္းလမ္းတစ္ခုအေနျဖင့္ ခြန္းထစ္ရြာေန ျပည္သူမ်ားမွ ထုိင္းႏုိင္ငံတြင္ လူဦးေရ (၂၀၀,၀၀၀) ေက်ာ္မွ ေျပာဆုိေသာ စေကာကရင္ မိခင္ဘာသာစကားျဖင့္ မိမိတုိ ့၏ ကေလးမ်ားအား သင္ၾကားႏုိင္ေရးအတြက္ တက္ၾကြေသာ စည္းရုံးလုံ ့ေဆာ္သူမ်ားျဖစ္လာျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ထုိသို ့လုပ္ေဆာင္ျခင္းသည္ မိမိတုိ ့၏ မိခင္ဘာသာစကားအား ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေစႏုိင္ရုံသာမက မိခင္ဘာသာစကားပညာေရးဆိုင္ရာ UNESCO ၏ ေလ့လာမႈအရ ေက်ာင္းသားမ်ားအေနျဖင့္ မိမိတို ့၏ မိခင္သာဘာစကားအား ဦးစြာတတ္ေျမာက္ျခင္းသည္ လူမ်ားစု ေျပာဆုိေသာ ဘာသာစကားအား ေလ့လာသင္ယူရာတြင္ ပုိမိုလြယ္ကူေစျပီး စာတတ္ေျမာက္မႈႏႈန္းႏွင့္ သင္ယူမႈရလဒ္ အားလုံးကိုလည္း တုိးတက္ေစပါသည္။
ခြန္းထစ္ရြာေန လူထုမွ ဤကဲ့သို ့ထိေရာက္ေသာ ပညာသင္ၾကားမႈပုံစံအား စည္းရံုးလွံဳ ့ေဆာ္ေျပာဆုိေသာ္ျငားလည္း လက္ေတြ ့လုပ္ေဆာင္ရာတြင္ ရုိးရာအစဥ္အလာအရ ႏုတ္ျဖင့္ လက္ဆင့္ကမ္းမႈကို အေျခခံထားေသာ ဤသာသာစကားတြင္ စာအုပ္မ်ား အနည္းငယ္ေသာ ရွိေနျခင္းေၾကာင့္ စိန္ေခၚမႈ တစ္ရပ္အေနျဖင့္ တည္ရွိေနပါသည္။ ေဒသခံ အမ်ားျပည္သူ ေက်ာင္းမ်ားတြင္ ထားရွိေသာ စာအုပ္မ်ားမွာ လူမ်ားစု ေျပာဆုိအသုံးျပဳေသာ ထုိင္းဘာသာစကားျဖင့္သာ ေရးသားထားျပီး မိမိတို ့၏မိခင္ဘာသာစကားျဖင့္ စာအုပ္မ်ား ထုတ္ေ၀ႏိုင္ရန္ စာေပထုတ္ေ၀သူမ်ားအား ယံုၾကည္လက္ခံေစမည့္ လုံေလာက္ေသာ စီးပြားေရး အင္အားစုမ်ားရွိမေနျခင္းေၾကာင့္ ကေလးငယ္မ်ားအတြက္ ပုံျပင္စာအုပ္မ်ားသာလွ်င္ အနည္းငယ္ေသာရွိေနပါသည္။
ေစတနာ့၀န္ထမ္းတစ္ဦးမွ စေကာကရင္ ဘာသာသုိ ့ဘာသာျပန္ထားေသာ Let’s Read! စာအုပ္သစ္တစ္အုပ္အား ဖတ္ျပျခင္း။ ဓာတ္ပံု – Nipaporn Arthit, Foundation for Applied Linguists
ဤအေျခအေနသည္ ဖြံ ့ျဖိဳးဆဲအာရွေဒသတလႊား ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ လူနည္းစုဘာသာစကား ေျပာဆုိေသာ လူမႈအဖဲြ ့အစည္းမ်ားအနက္ မ်ားစြာေသာ လူမႈအဖဲြ ့မ်ားတြင္ ၾကံဳေတြ ့ရေသာ အေျခအေနျဖစ္ပါသည္။ ဤအေျခအေနသည္ တေနရာမွ တေနရာအၾကား ေ၀းကြာလွေသာ လူမႈအဖဲြ ့အစည္းမ်ားအား ဆက္သြယ္ေပးသည့္ ၎တုိ ့၏ စုေပါင္း အသိပညာ ဗဟုသုတ ႏွင့္ အရင္းအျမစ္မ်ားအား ေပါင္းကူးဆက္ဆံေပးမည့္ ဒစ္ဂ်စ္တယ္ စီမံကိန္းမ်ား၏ အားသာခ်က္မ်ားမွာ အေရးပါေသာ အခန္းက႑တခုသဖြယ္ပါ၀င္လာပါသည္။ အမ်ားျပည္သူ ဖတ္ရႈႏုိင္ေသာ စာအုပ္မ်ားအား ကၽြမ္းက်င္၊ ထိေရာက္စြာ အျခား ဘာသာစကားမ်ားသုိ ့ ဖန္တီးျခင္း၊ ေျပာင္းလဲျခင္း (သို ့မဟုတ္) ျပင္ဆင္ ျဖည့္စြက္မႈမ်ားအား လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ေသာ၊ လူနည္းစုဘာသာစကားေျပာဆုိေသာ လူမႈအဖဲြ ့အစည္းထံသုိ ့၎တုိ ့၏ လူမႈအဖြဲ ့အစည္းႏွင့္ ဆက္စပ္မႈရွိေသာ အရည္အေသြးျမင့္ ကေလး ပံုျပင္စာအုပ္မ်ား လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ တုိးပြားျဖစ္ေပၚ ေရာက္ရွိေစႏုိင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ပံ့ပုိးႏုိင္ရန္ Asia Foundation မွ Let’s read! Digital Plaform အား ပုံစံထုတ္ေရးဆဲြထားပါသည္။
ထုိင္းႏုိင္ငံေျမာက္ပုိင္းေဒသ (Northern Thailand) ရိွ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားႏွင့္ ဆရာ/မ မ်ားအပါအ၀င္(၂၄) ေယာက္ေသာ စေကာကရင္ ေစတနာ့၀န္ထမ္္းမ်ားသည္ Let’s read! Digital Plaform အား စတင္အသံုးျပဳျပီး ထုိင္းဘာသာစကားျဖင့္ ေရးသားထားေသာ စာအုပ္ေပါင္း (၃၀) အား စေကာကရင္ ဘာသာစကားမ်ိဳးခြဲ (၃) မ်ိဳးျဖင့္ ဘာသာျပန္ဆုိခဲ့ၾကပါသည္။ ကေလးပံုျပင္စာအုပ္မ်ားသည္ ရပ္ရြာတြင္းရွိ လူအမ်ား၊ ဆရာ/မမ်ား (သို ့) မိသားစုမ်ားထံတြင္ ေရာက္ရွိေနျပီးျဖစ္ပါသည္။ Website ႏွင့္ Android Reader Application မွ အခမဲ့ဖတ္ရႈႏုိင္ျပီး ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀မႈကိုလည္း ျပဳလုပ္ႏုိင္ပါသည္။
ဤလုပ္ေဆာင္မႈမွာ လူထု၏ တုံ ့ျပန္မႈမွာ အျပဳသေဘာ ေဆာင္ေနပါသည္။ ခ်င္းမုိင္၊ ခ်င္းရုိင္း ႏွင့္ မဲ့ေဟာင္ေဆာင္ျမိဳ ့မ်ားရွိ ေတာင္ေပၚေဒသမ်ားတြင္ မ်ားစြာေနထုိင္ၾကေသာ စေကာကရင္လူမ်ိဳးမ်ားသည္ စာအုပ္အမ်ားစုမွာ ထုိင္းဘာသာျဖင့္သာ ေရးသားထားေသာေၾကာင့္ Let’s Read! Application မွ တဆင့္ မိမိတုိ ့၏ ကိုယ္ပုိင္ဘာသာစကားျဖင့္ ဖတ္ရႈခြင့္ရၾကသည္မွာ ႏွစ္သက္ပီတိစရာပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ၎တို ့၏ သာသာစကားႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈအား ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ရာတြင္ Let’s Read! Application အား အသုံးျပဳျပီး ၎တို ့၏ ရုိးရာဓေလ့မ်ား အား ကေလးမ်ားထံ လက္ဆင့္ကမ္းမွ်ေ၀လုိၾကပါသည္။
စေကာကရင္ ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ားမွ Let’s Read! digital platform အား အသံုးျပဳျပီး မိမိတုိ ့၏ မိခင္ဘာသာစကားျဖင့္ ေရးသားထားေသာ ပံုျပင္စာအုပ္မ်ားအား ဖတ္ရႈေနျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ဓာတ္ပံု – Nipaporn Arthit, Foundation for Applied Linguists
Let’s Read! Platform ၏ စြမ္းေဆာင္မႈသည္ လူနည္းစုဘာသာစကားေျပာဆုိေသာ လူမႈအဖဲြ ့အစည္းတစ္ခုထက္ေက်ာ္လြန္ျပီး နယ္နိမိတ္အပိုင္းအျခားႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားအား ျဖတ္ေက်ာ္ျပီး စာအုပ္မ်ား ဖန္တီးထုတ္ေ၀မႈကို ျဖစ္ေပၚေစပါသည္။ ယခုႏွစ္ ေႏြရာသီတြင္ ဤဆန္းသစ္လုပ္ေဆာင္မႈသည္ ကေမ ၻာဒီးယားႏုိင္ငံ (Cambodia) ၊ အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံ (Indonesia) ႏွင့္ နီေပါႏုိင္ငံ (Nepal) ရွိ လူမႈအဖဲြ ့အစည္းမ်ားထံသုိ ့ ပ်ံ ့ႏွံ ့ေရာက္ရွိသြားျပီး ၎တုိ ့၏ ေဒသခံ ဘာသာစကားျဖင့္ စာၾကည့္တုိက္မ်ားအား ဖန္တီးမွ်ေ၀ႏိုင္ေစရန္ ထုိ Platform အား အသံုးျပဳလ်က္ ရွိေနပါသည္။ ယခုကဲ့သို ့ အာရွတလႊား မိခင္ဘာသာစကားျဖင့္ေရးသားထားေသာ စာအုပ္မ်ားအား ဖတ္ရႈေလ့လာႏုိင္ရန္ လုပ္ေဆာင္ျခင္းသည္ ကေလးငယ္မ်ား၏ စာေပတတ္ေျမာက္မႈ၌ ေအာင္ျမင္မႈကို က်ယ္က်ယ္ျပန္ ့ျပန္ ့ျဖစ္ထြန္းေစျပီး ၎တုိ ့၏ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားကို ထင္ဟပ္ေသာ ပံုျပင္မ်ားျဖင့္ ထိေတြ ့ခြင့္ရေစေသာ ၾကီးမားေသာ သင္ယူမႈ နည္းစနစ္၏ အစိတ္အပိုင္းျဖစ္ပါသည္။ ဖႏြမ္းပင္ျမိဳ ့တြင္ က်င္းပျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ Let’s Read! eBook Hackathon တစ္ခုတြင္ ကေမ ၻာဒီးယားႏုိင္ငံမွ ငယ္ရြယ္ေသာ စာေရးသားသူတစ္ေယာက္မွ ဖန္တီးထားေသာ စိတ္ဓာတ္ခြန္အားမ်ားကို ျဖစ္ေပၚေစသည့္ မိန္းကေလးမ်ားအၾကာင္းကို ယခုအခါ နီေပါႏုိင္ငံမွ ကေလးငယ္မ်ားသည္ မိမိတို ့၏ မိခင္ဘာသာစကားျဖင့္ ဖတ္ရႈႏုိင္ျပီး ျဖစ္ပါသည္။ ထုိ ့ျပင္ အိႏၵိယႏုိင္ငံ အေျခစုိက္ Pratham Books ပုံႏွိပ္တိုက္မွ လွပစြာ ဖန္တီးေရးသားထုတ္ေ၀ထားေသာ ပုံုျပင္မ်ားအား အင္ဒုိနီရွားႏုိင္ငံမွ ကေလးငယ္မ်ားသည္ မိမိတုိ ့၏ မိခင္ဘာသာစကားျဖင့္ ေလ့လာဖတ္ရႈႏုိင္ျပီးျဖစ္ပါသည္။
ခြန္းထစ္ရြာေလးကဲ့သို ့အလားတူ လူမႈအဖဲြ ့အစည္းမ်ားမွ ေျပာင္းလဲေနေသာ ကမာၻၾကီးတြင္ မိမိတုိ ့၏ ကေလးငယ္မ်ား ေအာင္ျမင္မႈရရွိႏုိင္ရန္ ကူညီေပးမည့္ စာေပအရင္းအျမစ္မ်ားေပၚထြက္လာေရးအတြက္ ဆက္လက္ စည္းရုံးလွံဳ ့ ေဆာ္ရာတြင္ Let’s Read! Platform မွ တဆင့္ မ်ားစြာေသာ စာေပအရင္းအျမစ္မ်ားအား ကူညီပံ့ပုိးေပးသြားႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ခြန္းထစ္ရြာရွိ လူမႈအဖြဲ ့အစည္းမွ အာရွတလႊား ကေလးငယ္မ်ားအား စိတ္ဓာတ္ခြန္အားျဖစ္ေပၚေစမည့္စာေပမ်ားကို ဖန္တီးေရးသားမွ်ေ၀မည့္ ဖူးသစ္စ စာေပေရးသားသူ တစ္ေယာက္ ကံေကာင္းေထာက္မစြာေပၚထြက္လာပါလိမ္ ့မည္။
Kyle Barker သည္ Books for Asia မွ လက္ေထာက္ ညႊန္ၾကားေရးမွဴးျဖစ္ျပီး Let’s Read! ဆန္းသစ္လုပ္ေဆာင္မႈအား စီမံခန္ ့ခဲြသူျဖစ္ပါသည္။ ဤတြင္ ေရးသားေဖာ္ျပထားေသာ သေဘာထားအျမင္မ်ားမွာ စာေရးသူ၏ သေဘာထားအျမင္မ်ားသာျဖစ္ျပီး The Asia Foundation (သုိ ့) The Asia Foundation အား စတင္တည္ေထာင္သူ၏ သေဘာထားအျမင္မ်ား မဟုတ္ေၾကာင္းသိေစအပ္ပါသည္။
http://asiafoundation.org/2017/09/06/creating-books-preserve-cultures-improve-literacy/
